Prawo geodezyjne w sposób jednoznaczny określa zadania poszczególnych szczebli administracji państwowej oraz samorządowej.
Główny Urząd Pomiarów Kraju
Główny Urząd Pomiarów Kraju
został powołany w marcu 1945 roku mocą Dekretu o pomiarach kraju i organizacji
miernictwa (Dz.U. 1945, nr 11, poz. 58, uchylony, 1952.05.17)
Ten dekret jednocześnie uchylał wszystkie wcześniej znane rozwiązania, szczególnie przepisy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 1932 roku w zakresie unormowanym nowymi przepisami.
Dekret centralizował organizację służby geodezyjnej jednolitym kierownictwem i normami prawnymi. Jednocześnie Główny Urząd Pomiarów Kraju gromadził oraz archiwizował wszelkie materiały geodezyjne niezbędne do podjęcia odbudowy kraju, przeprowadzenia reformy rolnej oraz osadnictwa ludności na Ziemiach Zachodnich i Północnych.
Na czele Głównego Urzędu Pomiarów Kraju stanął Prezes powołany przez Radę Ministrów, który powoływał swoich zastępców.
Zmiany organizacji i zakresu działania naczelnych władz administracyjnych przeprowadzono w marcu 1947 r. (sprawy dotyczące miernictwa i pomiarów kraju, znajdujące się w kompetencji Prezesa Rady Ministrów, przeszły do zakresu działania Ministra Odbudowy. Tym samym GUPK przeszedł pod nadzór Ministra Odbudowy).
Gdy ustawą z dnia 27 kwietnia
1949 r. o utworzono urząd Ministra Budownictwa, objął on nadzór nad Głównym
Urzędem Pomiarów Kraju. W marcu 1950 zniesiono organy administracji rządowej - urzędy
wojewódzkie i starostwa oraz samorząd terytorialny, ich zadania przejęły rady
narodowe (organ stanowiący) oraz prezydia, jako ich organy wykonawcze.
W lipcu 1951 dokonano zmiany struktury organizacyjnej GUPK (Urząd dzielił się
na 12 podstawowych komórek organizacyjnych).
Dekret o państwowej służbie geodezyjnej i kartograficznej z 24 kwietnia 1952 r. (Dz.U. 1952, nr 24 poz. 162, uchylony 1956.06.30) uchylił dekret o pomiarach kraju i organizacji miernictwa z 1945 r. oraz zniósł Główny Urząd Pomiarów Kraju (GUPK). W jego miejsce utworzono Centralny Urząd Geodezji i Kartografii (CUGiK) - podległy Prezesowi Rady Ministrów – i wykonujący zadania państwowej służby geodezyjnej i kartograficznej.
Wykonanie zadań państwowej służby geodezyjnej powierzono Centralnemu Urzędowi Geodezji i Kartografii oraz Ministrowi Rolnictwa i Ministrowi Gospodarki Komunalnej. W siedzibach wojewódzkich organów administracji państwowej utworzono 17 delegatur Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii, wchodzących organizacyjnie w skład CUGiK.
Z dniem 1 grudnia 1956 r. dokonano kolejnej reorganizacji urzędów centralnych podlegających Prezesowi Rady Ministrów. Także zlikwidowano Centralny Urząd Geodezji i Kartografii. Jego sprawy przekazano do właściwości Ministra Spraw Wewnętrznych. W jego strukturach utworzono pion organizacyjny „Główny Urząd Geodezji i Kartografii”. W ciągu następnych kilku lat sprawy geodezji i kartografii (tym samym Główny Urząd Geodezji i Kartografii) przejął Minister Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska. Kolejną istotną zmianą było przyjęcie w 1975 roku dwustopniowego podziału administracyjnego państwa. Polegało to na likwidacji powiaty i jednocześnie utworzono 49 województw. Główny Urząd Geodezji i Kartografii sprawował nadzór nad 49 wojewódzkimi biurami geodezji i kartografii oraz trzema Biurami Głównego Geodety (m.st. Warszawy, Krakowa i Łodzi). Jednocześnie utworzono urząd Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, który przejął sprawy geodezji i kartografii. Od tej pory Główny Urząd Geodezji i Kartografii podlegał Ministrowi Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska.
Ustawą z dnia 23 października 1987 r. o utworzeniu urzędu Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa zlikwidowano Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Jego zadania przejął Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa - Departament Geodezji, Kartografii i Gospodarki Gruntami.
17 maja 1989 przyjęto nowe Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. 2015 tj., poz. 520, 831, 1137, 2281, z 2016 poz. 65, 352, 585,903) – tekst ujednolicony z 2016.09.28 [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19890300163 – ostatni dostęp: 2016.10.19; 23:00]
Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne stanowi kompleksowe unormowanie przepisów dotyczących m.in. państwowej służby geodezyjnej i kartograficznej, rozgraniczenia nieruchomości oraz o ewidencji gruntów i budynków.
Ponownie zaistniał Główny Urząd Geodezji i Kartografii - jako odrębny i centralny organ administracji rządowej. Podstawą powołania urzędu Głównego Geodety Kraju była ustawa znowelizowanego Prawa geodezyjne i kartograficzne oraz statut Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Prezes Rady Ministrów, zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne Rozporządzeniem z dnia 24 grudnia 1996 r. nadał Statut Głównemu Urzędowi Geodezji i Kartografii jako, że jest to centralny urząd administracji rządowej, który obsługuje Głównego Geodetę Kraju. Rozporządzenie weszło w życie 1 stycznia 1997 roku. Od kwietnia 2004 złożono w Sejmie projekt nowelizacji ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, który umożliwił dostosowanie przepisów prawa dla geodetów i kartografów do warunków Unii Europejskiej. Od maja 2004 r. Urząd zajmuje się m. in. wdrażaniem Dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiającej Infrastrukturę Informacji Przestrzennej w Europie (INSPIRE). Do prac Urzędu należy też wdrażanie projektów w ramach 7. Osi Priorytetowej „Społeczeństwo informacyjne – budowa elektronicznej administracji” Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. W latach 2007-2011 r. Główny Urząd Geodezji i Kartografii podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji. Od listopada 2011 GUGiK podlega Ministerstwu Administracji i Cyfryzacji. 4 marca 2010 r. Sejm uchwalił ustawę o Infrastrukturze Informacji Przestrzennej, która, oprócz wdrożenia zaleceń unijnych dyrektywy INSPIRE, wprowadziła także zmiany w Ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne mające na celu dostosowanie kompetencji i obowiązków organów Służby Geodezyjnej do zadań wynikających z przepisów ustawy.
W ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na witrynie Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii powstał m. in. Serwis udostępniajacy dane z centralnej części państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (http://www.geoportal.gov.pl/). GEOPORTAL 2 jest rozwinięciem krajowej infrastruktury informacji przestrzennej w celu udostępnienia jej obywatelom, przedsiębiorcom i administracji publicznej. Jest możliwość korzystania z interaktywnej przeglądarki map.
Ten wielofunkcyjny system precyzyjnego pozycjonowania (ASG-EUPOS) ułatwia i upraszcza m.in. pozycjonowanie i nawigację satelitarną, skróca czasu dostępu oraz ułatwia pozyskiwania precyzyjnych danych o pozycji obiektu (finansowany przy wykorzystaniu środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego – Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw (SPO-WKP)).
Georeferencyjną Bazę Danych Obiektów Topograficznych GBDOT stworzono w celu budowy prostego i jednorodnego w skali kraju systemu gromadzenia, zarządzania i udostępniania bazy danych obiektów topograficznych.
TERYT 2 oraz TERYT 3 tworzą państwowy rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju.
ISOK - „Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami” realizuje Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej we współpracy z Głównym Urzędem Geodezji i Kartografii, Instytutem Łączności oraz Krajowym Zarządem Gospodarki Wodnej. Podstawowym celem tego projektu jest możliwość prognozowanie zagrożeń oraz wczesnego ostrzegania przed atmosferycznymi zjawiskami naturalnymi, które mogą stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego, zdrowia i życia ludzi, a także ich mienia.
Korzystanie ze zgromadzonego materiału jest odpłatne, ale są możliwości korzystania nieodpłatnego w określonych warunkach, na przykład w celach edukacyjnych.
Służba Geodezyjna i Kartograficzna
W skład Służby Geodezyjnej i Kartograficznej (SGiK) zgodnie z art. 6 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne wchodzą:
organy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego:
Główny Geodeta Kraju,
Wojewodowie wykonujący zadania przy pomocy Wojewódzkich Inspektorów Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego.
organy administracji geodezyjnej i kartograficznej:
Marszałek Województwa wykonujący zadania przy pomocy Geodety Województwa, wchodzącego w skład urzędu marszałkowskiego,
Starosta wykonujący zadania przy pomocy Geodety Powiatowego wchodzącego w skład starostwa powiatowego.
Strukturę Organizacyjną Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii tworzą departamenty oraz biura. Poszczególne komórki organizacyjne są nadzorowane przez członków kierownictwa urzędu.
Główny Geodeta Kraju nadzoruje bezpośrednio:
Zespół Analiz i Prognoz
Departament Spraw Obronnych oraz Ochrony Informacji Niejawnych
Departament Nadzoru, Kontroli i Organizacji Służby Geodezyjnej i Kartograficznej
Biuro Współpracy Zagranicznej
Biuro Informacji Publicznej oraz Komunikacji Medialnej
Stanowisko ds. Audytu Wewnętrznego
Zastępca Głównego Geodety Kraju nadzoruje bezpośrednio:
Departament Geodezji, Kartografii i Systemów Informacji Geograficznej
Departament Informatyzacji i Rozwoju Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego
Departament Informacji o Nieruchomościach
Dyrektor Generalny Urzędu nadzoruje bezpośrednio:
Departament Prawno – Legislacyjny
Biuro Obsługi Urzędu
Przy Głównym Geodecie Kraju działają:
Państwowa Rada Geodezyjna i Kartograficzna
Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej
Komisja kwalifikacyjna do spraw uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii
Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna
Główny Geodeta Kraju
wykonuje zadania określone w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne, a w szczególności:
nadzoruje realizację polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii,
pełni funkcję organu wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do wojewódzkich inspektorów nadzoru geodezyjnego i kartograficznego, a także nadzoruje i kontroluje ich działania,
prowadzi centralny zasób geodezyjny i kartograficzny oraz dysponuje środkami Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym,
ewidencjonuje systemy informacji o terenie o znaczeniu ogólnopaństwowym oraz współpracuje z innymi resortami w zakładaniu i prowadzeniu systemów informacji geograficznej,
współpracuje z wyspecjalizowanymi w dziedzinie geodezji i kartografii organizacjami międzynarodowymi, regionalnymi oraz organami i urzędami innych krajów,
inicjuje prace naukowe i badawczo-rozwojowe w zakresie standardów organizacyjno-technicznych oraz zastosowania metod informatycznych, fotogrametrycznych i satelitarnych w dziedzinie geodezji i kartografii oraz w krajowym systemie informacji o terenie,
nadaje uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii, prowadzi rejestr osób uprawnionych oraz współpracuje z samorządami i organizacjami zawodowymi geodetów i kartografów,
realizuje zadania w zakresie spraw obronnych, zarządzania kryzysowego oraz ochrony informacji niejawnych w działalności geodezyjnej i kartograficznej, nadzoruje przestrzeganie przepisów prawa dotyczących ochrony danych osobowych oraz funkcjonowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji,
opracowuje wytyczne dotyczące powszechnej taksacji nieruchomości i nadzoruje jej przebieg,
opracowuje zasady dotyczące uzgodnień co do usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu.
tworzy i utrzymuje geoportal infrastruktury informacji przestrzennej, jako centralny punkt dostępu do usług (wyszukiwania, przegladania, pobierania, przekształcania) w pełnym zakresie tematycznym i terytorialnym infrastruktury,
prowadzi publicznie dostępną ewidencję zbiorów oraz usług danych przestrzennych objętych infrastrukturą i nadaje im jednolite identyfikatory,
odpowiada za kontakty z Komisją Europejską w sprawach określonych ustawą o infrastrukturze informacji przestrzennej.
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego
działający w imieniu wojewody wykonuje zadania niezastrzeżone na rzecz organów administracji geodezyjnej i kartograficznej, a w szczególności w zakresie:
kontroli przestrzegania i stosowania przepisów ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, a w szczególności:
zgodności wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych z przepisami ustawy,
posiadania uprawnień zawodowych przez osoby wykonujące samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii;
kontroli działania administracji geodezyjnej i kartograficznej na terenie województwa;
współdziałania z Głównym Geodetą Kraju oraz organami kontroli państwowej
ewidencjonowania lokalnych systemów informacji o terenie oraz przechowywania kopii zabezpieczających bazy danych;
prowadzenia rejestru granic i powierzchni jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa w zakresie dotyczącym województwa;
wyrażania opinii o przygotowaniu gminy do przejęcia zadań w trybie art. 6a ust. 4. (na wniosek starosty)
Geodeta Województwa realizuje zadania Marszałka Województwa w zakresie:
prowadzenia wojewódzkiego zasobu geodezyjnego i kartograficznego,
zlecania wykonania i udostępniania map topograficznych i tematycznych dla obszaru województwa,
prowadzenia wojewódzkich baz danych wchodzących w skład krajowego systemu informacji o terenie,
analizy zmian w strukturze agrarnej oraz programowania i koordynacji prac urządzeniowo - rolnych.
Monitorowania zmian w sposobie użytkowania gruntów oraz ich bonitacji.
Do zadań starosty należy w szczególności:
prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, w tym:
tworzenie, prowadzenie i udostępnianie baz danych (rejestru cen i wartości nieruchomości, szczegółowych osnów geodezyjnych oraz bazy danych obiektów topograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:500–1:5000
tworzenie i udostępnianie standardowych opracowań kartograficznych w skalach: 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000, (mapy ewidencyjnej i mapy zasadniczej)
prowadzenie dla obszaru powiatu:
- ewidencji gruntów i budynków,
- geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu „powiatowej bazy GESUT”,
- gleboznawczej klasyfikacji gruntów.
koordynacja usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu;
zakładanie osnów szczegółowych;
przeprowadzanie powszechnej taksacji nieruchomości oraz opracowywanie i prowadzenie map i tabel taksacyjnych dotyczących nieruchomości;
ochrona znaków geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych.
--------------------------------------------------------------------------------------