Arkusz kalkulacyjny jest programem specjalizowanym w kierunku obliczeń rachunkowych. Generalnie zwykło się uważać, że taki program służy obliczeniom, czy tez kalkulacjom ekonomicznym. Takie spojrzenie jest bardzo uproszczone.

Arkusz kalkulacyjny ma do siebie to, że jest to bardzo uniwersalny program dedykowany skomplikowanym oraz bardzo prostym obliczeniom we wszystkich dziedzinach życia. Nic zatem dziwnego, że może on być w pełni stosowany przy obliczeniach geodezyjnych.

Stosowanie arkusza kalkulacyjnego ma jeszcze tę cechę, że raz przygotowany wzór obliczeń może być stosowany ponownie po wyzerowaniu danych a same wzory pozostają aktualne. Możliwość kopiowania arkusza ułatwia zachowanie wyników wcześniejszych obliczeń dla celów archiwalnych przebiegu obliczeń a także pozwala na zweryfikowanie dokonanych obliczeń w celu wyszukania błędu w obliczeniach…

Podstawowe zasady posługiwania się programem „arkusz obliczeniowy”:

1.       Program bazuje na układzie tabelarycznym, w którym każdy element tej tabeli jest jednoznacznie określony (adres tabeli),

2.       Każda cela tej tabeli może przyjąć określoną informację. Wyróżniamy dane liczbowe i oraz dane tekstowe. Szczególnym formatem jest formuła, czyli wzór dokonania obliczenia,

3.       Arkusz kalkulacyjny posiada możliwość wykorzystania informacji zdeponowanych w celach konkretnej tabeli arkusza kalkulacyjnego, może korzystać z różnych tabel jednego dokumentu, ale również może operować informacją zawartą w poszczególnych celach innych plików arkusza kalkulacyjnego.

Aby poznać podstawowy układ tego programu, proponuję poznać szczegółowe omówienie tego programu w dedykowanych instrukcjach obsługi oraz w tekstach informacyjnych poświęconych temu tematowi. Jednym z takich artykułów jest wykład Adriana Brucknera pod tytułem „Podstawy obsługi arkusz kalkulacyjnego” dostępny w sieci pod adresem

http://aktywny.us.edu.pl/biuletyn/dane/pobieralnia/matematyka/Excel-podstawy.pdf

Świadomie rezygnuję z precyzyjnego opisu tego programu, ponieważ jest to informacja oczywista. Wykorzystanie arkusza obliczeniowego w geodezji przedstawię możliwie najpełniej.

Przykłady elementarnych rozwiązań obliczeniowych z wykorzystaniem wybranych funkcji arkusza kalkulacyjnego:

Sumowanie

Wielokrotnie w geodezji korzystamy z sumowania. Prosta tabela pozwala na pogrupowanie składników do postaci wygodnej do kontroli prawidłowości obliczenia.

W ten sposób ułożone komórki pozwalają na grupowanie składników dodatnich oraz ujemnych, kontrolę tych sum, a także na bieżąco można śledzić algebraiczną sumę wszystkich składników.

Sumomnożenie

Funkcje obliczeniowe

Arkusz kalkulacyjny pozwala na przygotowanie obliczeń nawet bardzo skomplikowanych wzorów matematycznych. Aby dokonać obliczeń, należy bardzo starannie rozpisać poszczególne zmienne i w wyniku końcowym wystarczy tylko podać formułę obliczeń.

Przykładem takiej formuły niech będzie wzór na obliczenie powierzchni figur płaskich. Proponuję przyjąć do rozważań prosty wzór na obliczenie powierzchni trapezu. Arkusz kalkulacyjny pozwala wykorzystać ten wzór jako uniwersalny wzór obliczenia podstawowych figur płaskich – kwadratu, prostokąta czy nawet i trójkąta.

Oto przykład takiego rozwiązania:

P  = 0,5 * (a+b) * h

W tym przypadku stosujemy kolumnę pomocniczą, w której obliczamy poszczególne wyniki cząstkowe. We właściwej kolumnie powierzchni wyniku wprowadzamy warunek: jeżeli P > 0, wstaw P.

W tym przypadku niespełnienie warunku powoduje pozostawienie celi pustej. Dzięki temu rozwiązaniu program może kontrolować liczbę figur – których powierzchnia została obliczona.

Warto zauważyć, że wzór na obliczenie powierzchni trapezu jest prawdziwy także dla prostokąta (a =b), kwadratu (a=b=h) praz trójkąta (a=0 lub b=0).

 Przytoczone przykłady pozwalają na wskazanie potencjału arkusza kalkulacyjnego. Jego wykorzystanie może zależeć tylko od inwencji osoby korzystającej z tego programu…